Layer 1 là gì? Các dự án Blockchain Layer 1

Layer 1 là gì? Trong đầu tư Crypto các bạn người mới chắc sẽ rối về các định nghĩa Layer 1, Layer 2 nghe rất nhiều mà không hiểu là gì? Thì bài viết này, Học Viện Đầu Tư Tài Chính sẽ sẻ chia cho các bạn hiểu layer 1 là gì? Đây là một trong những thuật ngữ căn bản mà các bạn phải hiểu để có khả năng đi dài hạn cùng thị trường Crypto.

Layer 1 là gì?

Layer 1 là một tên gọi cho một nền tảng blockchain. Các nền tảng như BTC (Bitcoin), ETH (Ethereum), SOL (Solana) đều là Layer 1. Chúng được gọi là Layer 1 vì đây chính là mạng lưới chính chính trong hệ sinh thái của nó. trái lại với Layer 1, Layer 2 được xây dựng trên chuỗi chính. Theo một cách khác, một nền tảng Layer 1 là khi nó xử lý và cải thiện các giao dịch trên blockchain của chính nó. Nó cũng có native token được dùng thanh toán phí giao dịch.

Xem thêm: Toàn tập về Hệ sinh thái Solana

Vướng mắc nan giải của Layer 1

Vấn đề nan giải nhất khi mở rộng blockchain là các nguyên tắc cơ bản, như bảo mật, năng lực mở rộng và phi tập trung.

Vướng mắc nan giải này cho rằng bất kỳ công nghệ blockchain nào cũng chỉ có khả năng có tối đa hai tính chất, chưa bao giờ có cả ba cùng một lúc. Vì lẽ đó, công nghệ blockchain hiện tại sẽ luôn phải chấp nhận từ bỏ một trong ba tính chất cơ bản này.

Ví dụ điển hình là Bitcoin. cho dù blockchain của Bitcoin đã cố gắng tối ưu tính chất phi tập trung và bảo mật, nhưng Bitcoin đành phải chấp thuận từ bỏ năng lực mở rộng . Đây vốn không phải là lỗi của nền tảng này.

Hạn chế về dung lượng của Layer 1

Layer 1 là một blockchain phi tập trung, nổi bật nhất như Bitcoin và Ethereum. Với giải pháp mở rộng quy mô Layer 1, giao thức blockchain căn bản được chỉnh sửa để mở rộng. Theo đó, các quy tắc của giao thức được căn chỉnh để tăng dung lượng và tốc độ giao dịch. Kết quả là, blockchain giải quyết nhiều dữ liệu hơn và nổi bật phần đông người dùng hơn. Mở rộng quy mô qua blockchain Layer 1 có thể hiểu là:

• Tăng tốc độ xác nhận khối.
• Tăng năng lực lưu giữ dữ liệu của một khối.

Liên kết với nhau, các giải pháp mở rộng này làm tăng thông lượng của mạng. Tuy nhiên, layer 1 dường như không hoàn thành mục tiêu mong muốn do số lượng người dùng blockchain ngày càng tăng. phía dưới là một số điểm bất cập của hệ thống.

Giao thức đồng thuận không hiệu quả

Vài Blockchain layer 1 vẫn sử dụng cơ chế đồng thuận PoW cũ và bất tiện.

Mặc dù cơ chế này an toàn hơn các cơ chế khác, tuy nhiên tốc độ của nó làm chậm bộ máy. Cơ chế yêu cầu thợ đào sử dụng sức mạnh tính toán để giải các thuật toán mật mã. vì vậy, nói chung, nó cần nhiều sức mạnh và thời gian tính toán hơn.

Giải pháp: có thể sử dụng đồng thuận PoS để thay thế. Đây cũng là sự đồng thuận mà Ethereum 2.0 sẽ dùng. Cơ chế đồng thuận này xác nhận các khối dữ liệu giao dịch mới theo sự đặt cọc của những người tham dự trong mạng, giúp công đoạn có kết quả tốt hơn.

Quá tải lượng công việc trên blockchain layer 1

Khi số lượng người dùng tăng lên, khối lượng hoạt động trên blockchain Layer 1 cũng thế. vì lẽ đó, tốc độ xử lý và dung lượng giảm dần.

Giải pháp: phương án có thể mở rộng cho vấn đề này là sharding. Nói một cách đơn giản, sharding chia nhỏ hoạt động xác thực và xác thực các giao dịch thành các bit nhỏ, có khả năng quản lý được. vì thế, khối lượng hoạt động được trải rộng trên internet để tận dụng sức mạnh tính toán thông qua nhiều nút hơn.

Mạng giải quyết các phân đoạn song song, quá trình xử lý tuần tự của nhiều giao dịch có thể tạo ra cùng một lúc.

Vì sao việc mở rộng Layer 1 trong Blockchain quan trọng?

Tính phi tập trung, năng lực mở rộng và sự bảo mật là ba mục tiêu chính của bất kỳ blockchain nào. Như Vitalik Buterin, người đã sáng lập của Ethereum đã nhấn mạnh, trong cùng một lúc các blockchain chỉ có thể mang lại hai trong ba tính năng này. Đây được gọi là Bộ ba nan giải của blockchain (hay Blockchain trilemma).

Trong số đó, năng lực mở rộng có vẻ mang tính thách thức nhất và là mối lưu tâm lớn so với các blockchain Layer 1. Với cơ chế đồng thuận Proof of Work, Bitcoin và nhiều Layer 1 khác có tính phi tập trung và độ bảo mật, tuy nhiên lại gặp khó khăn về khả năng mở rộng. Việc giải quyết những điều khó khăn toán học khó hiểu để thêm một giao dịch mới vào blockchain khiến các thợ đào tốn nhiều thời gian và tài nguyên, cùng lúc đó nó lại không thân thiện với môi trường.

Trong những thời điểm nhu cầu giao dịch tăng cao, khả năng xử lý thông lượng thấp có thể khiến giao dịch bị chậm lại và phí giao dịch tăng lên. Thuật ngữ “thông lượng” chỉ số lượng giao dịch mà hệ thống có thể xử lý mỗi giây. Trong khi các doanh nghiệp thanh toán như Visa có thể xử lý gần 20,000 TPS với mạng thanh toán điện tử VisaNet, Bitcoin chỉ có khả năng thực hiện từ 3-7 TPS.

Lý do là vì VisaNet chạy trên một bộ máy tập trung, trong khi Bitcoin lại sử dụng một bộ máy phi tập trung, vì lẽ đó nó cần sử dụng nhiều sức mạnh và thời gian xử lý hơn để bảo vệ quyền riêng tư của người sử dụng. Mỗi dữ liệu giao dịch của Bitcoin đều phải trải qua nhiều bước, gồm có việc chấp thuận, khai thác, phân phối và xác thực bởi mạng node.

Việc tiền điện tử có thể trở thành một phần trong thế giới bán hàng khiến các nhà tăng trưởng blockchain cố gắng tăng thông lượng xử lý của blockchain thông qua việc mở rộng các Layer 1 này. Nhờ vào điều đó, các nhà tăng trưởng có thể phục vụ nhiều người sử dụng hơn, người dùng cũng có kinh nghiệm giao dịch nhanh cùng khoản chi rẻ hơn.

Các giải pháp của blockchain Layer 1

Blockchain Layer 1 phải đáp ứng yêu cầu phi tập trung, an toàn và có thể mở rộng. Để đạt được điều này, các mạng lưới đã dùng nhiều công thức để đẩy mạnh năng lực mở rộng tổng thể. giải pháp nền tảng Layer 1 thường gồm có những phương pháp sau:

Giao thức đồng thuận:

• Proof-of-Work hay PoW là cơ chế đồng thuận truyền thống của Bitcoin và ETH. mục tiêu của cơ chế này là đạt được cả sự đồng thuận và bảo mật bằng việc sử dụng thợ đào để giải mã thuật toán mật mã phức tạp. mặc dù vậy, PoW phải đối mặt với hai vấn đề chính – đấy là tốc độ chậm và tốn nhiều tài nguyên.
• Proof-of-Stake hay PoS là cơ chế đồng thuận phân tán trên internet lưới blockchain. người dùng có thể xác thực giao dịch trên block phụ thuộc vào công việc stake. đối với PoW, PoS có điểm tốt là tốc độ giao dịch, nhưng lại có nhược điểm là tính bảo mật. Blockchain Ethereum mong muốn chuyển đổi từ PoW sang PoS thông qua Ethereum 2.0. Ethereum 2.0 là bản nâng cấp hiện đang được triển khai để giúp blockchain Ethereum có khả năng mở rộng và lâu bền cao hơn.

Các dự án Blockchain Layer 1 thu hút

Aptos (APT)

Aptos là blockchain Layer 1 thu hút, tập trung vào việc cung cấp một blockchain an toàn và chuẩn bị và sẵn sàng phục vụ lượng người sử dụng lớn trên toàn cầu. Aptos dùng phương ngữ lập trình Move giúp quản lý và xác minh nguồn tài nguyên trên blockchain để đảm bảo tính an toàn. Dự kiến dự án sẽ ra mắt mainnet vào tháng 10/2022.

Vào thời điểm hiện tại, hệ sinh thái đã phát triển khá cải thiện ở nhiều mảng khác nhau như DeFi, Gaming, Launchpad, Wallet, NFT…

Sui (SUI)

Sui là một nền tảng hợp đồng thông minh hiệu suất cao theo cấu trúc Monolithic, có khả năng xử lý mọi tác vụ và công việc trên một mạng lưới duy nhất.

Sui sở hữu năng lực mở rộng lên đến vài trăm ngàn TPS (số lượng trao đổi xử lý trong mỗi giây) và có thời gian block dao động từ 2 – 3 giây. Blockchain này cũng sử dụng ngôn ngữ lập trình Move tương tự như Aptos.

Ethereum (ETH)

Ethereum là một nền tảng điện toán phân tán, mã nguồn mở dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain), cho phép các nhà tăng trưởng xây dựng các app phi tập trung (DApps) và các tổ chức tự trị phi tập trung (DAOs). Đây được coi là một trong những blockchain lớn trong thị trường crypto. Đã có rất nhiều Layer 2 tương thích với EVM được phát triển như zkSync, SKALE, Optimism…

Kết luận

Qua bài viết trên của Học Viện Đầu Tư Tài Chính chắc hẳn các bạn đã hiểu Layer 1 và hiểu những điều khó khăn mà hiện tại các Layer 1 đang gặp phải, bởi vậy luôn có những Layer 1 mới ra đời nhằm hoàn thiện hơn về mặt công nghệ. Xử lí nhiều giao dịch hơn cũng như những điều vượt trội mà các Layer 1 khác chưa làm được. Mong bài viết này sẻ chia đến cho các bạn những nội dung hữu ích cho nhân viên mới tham gia đầu tư Crypto.