Mục lục
Định nghĩ DeFi
DeFi là viết tắt của Decentralized Finance hay tài chính phi tập trung. DeFi là nền tài chính phi tập trung (hay tài chính mở). Trong đó, các tổ chức, thị trường hay các công cụ tài chính được quản lý phi tập trung.
Để nhà đầu tư hiểu rõ hơn về bản chất của DeFi thì cần phải biết về CeFi (Centralized Finance – tài chính tập trung).
CeFi là gì?
CeFi là tài chính tập trung, trong đó các thành phần như tổ chức, thị trường giao dịch hay các công cụ đều được quản lý tập trung.
Trong tài chính tập trung luôn đi kèm với cụm từ “custodial” hay uỷ thác. Tức là các tài sản, sản phẩm, dịch vụ trong tài chính sẽ được uỷ thác cho tổ chức nào đó.
Một số hình thức CeFi trong thị trường tài chính truyền thống
Trong CeFi, tất cả những thành phần kể trên, đều hoạt động, tương tác với nhau thông qua 1 bên thứ 3. Các hoạt động có thể là gửi tiết kiệm, cho vay, đi vay, các giao dịch, các lệnh chuyển khoản, nợ lương, thanh toán hóa đơn,…
Bên thứ 3 đó có thể là ngân hàng trung ương, chính phủ, thế chế tài chính, hay một tổ chức, thế lực lớn nào đó.
Ưu điểm của CeFi:
- Quen thuộc, dễ tiếp cận
- Được pháp luật & thể chế bảo vệ
Nhược điểm của CeFi:
- Phải thông qua bên thứ 3 trung gian
- Chi phí cao
- Vấn đề về tính minh bạch
- Không dành cho tất cả mọi người
Các Crypto thuộc nhóm CeFi:
- Các sàn giao dịch tập trung: Coinbase, Binance, OKEx, Huobi.
- Các hình thức lending & Borrowing: Nexo, Celcius, Constant.
- Các đồng stable coin 1.0: USDT, USDC, PAX, HUSD, GUSD.
Hạn chế rất lớn của nền tài chính truyền thống đó là tính tập quyền hay tập trung quyền lực. DeFi chính là giải pháp cho việc này.
DeFi là gì?
DeFi là nền tài chính phi tập trung (hay tài chính mở) trong đó, các tổ chức, thị trường hay các công cụ tài chính được quản lý phi tập trung. DeFi tận dụng sức mạnh của Blockchain là phi tập trung và minh bạch để tạo nên 1 nền tài chính mở mà trong đó mọi người đều có thể truy cập và sử dụng nó ở bất kỳ đâu, bất kỳ khi nào mà không chịu sự chi phối bởi cá nhân, tổ chức tập trung quyền lực nào cả. Trong DeFi luôn đi kèm với “Non-Custodial” tức là không uỷ thác.
Nhờ vào đặc điểm này của DeFi mà các nhà đầu tư còn hay gọi là Open Finance hay tài chính mở.
Các sản phẩm, dự án trong DeFi cũng có đầy đủ tương tự như với CeFi:
Trong DeFi, cũng gồm các hoạt động tương tự như CeFi. Có thể là gửi tiết kiệm, cho vay, đi vay, các giao dịch, các lệnh chuyển khoản, nợ, thanh toán hóa đơn,… Thay vì được xử lý thông qua 1 bên thứ 3 trung gian, thì các hoạt động đó được diễn ra trên Smart contract của blockchain.
So sánh DeFi vs CeFi
Sự khác biệt lớn nhất giữa tài chính truyền thống và tài chính phi tập trung chính là tính uỷ thác.
- Trong tài chính truyền thống hay Traditional Finance: Các tổ chức, thị trường & công cụ tài chính luôn tồn tại trung gian có quyền lực tập trung
- Trong khi đó, DeFi tận dụng sức mạnh của Blockchain là tính minh bạch và phi tập trung để loại bỏ các trung gian này.
Cụ thể:
- Chính phủ hay ngân hàng (CeFi) sẽ được thay thế bằng các các blockchain phi tập trung.
- Các tài sản của CeFi sẽ được thay thế bằng các token nằm trong hệ sinh thái của Blockchain. Chúng phi tập trung.
Và nhiệm vụ của DeFi là cung cấp quyền truy cập tới các dịch vụ tài chính cho người dùng ở bất kỳ đâu, bất kỳ khi nào chỉ cần họ có Internet. Tính mở của DeFi thể hiện ở đây.
Thực tế DeFi đã và đang phát triển rất nhanh, tất cả các sản phẩm, dịch vụ gì trong CeFi đều có thể được thay thế bằng các ứng dụng DeFi. Đây chính là ứng dụng thiết thực & tận dụng được nhiều nhất sức mạnh của blockchain (tính phi tập trung).
Bản chất của DeFi
DeFi chính là ứng dụng thiết thực nhất của blockchain, tận dụng được các ưu điểm của blockchain. Bao gồm:
- Tính phi tập trung (Decentralized).
- Tính phân tán (Distributed).
- Tính minh bạch (Transparent).
Các tính chất của DeFi cũng kế thừa từ blockchain.
- Tính phi tập trung Decentralized.
- Không cần sự cho phép Permissionless.
- Không cần đặt sự tin tưởng mà vẫn đảm bảo an toàn Trustless.
- Tính minh bạch Transparent.
- Không cần ủy thác Self-Custody.
Bên thứ 3 lúc này không phải là các tổ chức, ngân hàng, hay chính phủ (những người có thể kiểm soát chúng ta). Smart contract của Blockchain sẽ đảm nhận vai trò đó.
Các thành phần của DeFi
Trước khi anh em đọc những thành phần quan trọng bên dưới của DeFi, mình muốn cập nhật một số những thay đổi & sự phân hóa rất rõ ràng của DeFi ngay thời điểm hiện tại.
- Yearn (YFI) “eating” & thâu tóm chính những dự án DeFi khác để mở rộng thành 1 hệ sinh thái DeFi toàn diện. Hệ sinh thái này đang phát triển rất nhanh, mỗi dự án được integrate với YFI đều đạt được ROI rất khủng. Tips nhỏ là anh em hãy đọc kỹ bài vể Andre, để xem ecosystem đó còn thiếu gì, dự án nào sẽ được add vào tiếp.
- Xu hướng Oracle vẫn đang tiếp diễn với rất nhiều dựa án mới đi theo mảng này.
- DeFi thay đổi nhanh, mình & team có biên soạn 1 series bài viết những gì đã diễn ra trong DeFi suốt 1 tuần, anh em tham khả thêm tại: DeFi Weekly.
Trước khi nói tới chi tiết các thành phần của DeFi 2020, mình muốn chia sẻ lại hình ảnh hệ sinh thái DeFi 2019 (chính trong bài viết này 1 năm trước), để giúp anh em thấy được sự phân hóa & phát triển của nó.
Các thành phần DeFi 2019:
- Lending & Borrowing platform (Các nền tảng vay & cho vay).
- DEX (Các sàn phi tập trung).
- Các đồng Stablecoin phi tập trung.
- Payment (Các hình thức thanh toán phi tập trung).
- Derivatives (Các dự án phái sinh phi tập trung).
Decentralized Stablecoins
Đây là các đồng stablecoin 2.0. Thế hệ 1.0 là các đồng tiền ổn định được phát hành dựa trên tài sản thế chấp là các commodity tập trung như đô la USD, vàng (USDT, USDC, TUSD,..) Còn Stablecoin 2.0 (Decentralized Stablecoins) được phát hành dựa vào sự thế chấp của các loại crypto (DeFi) khác.
Đơn giản là các nhà đầu tư có thể thế chấp 1 lượng crypto của mình để phát hành ra stablecoin (có số lượng nhỏ hơn). Trong các dự án đó, thường có 1 token quản trị, gọi là Governance token. Đây chính là token mà các nhà đầu tư có thể hướng đến.
Decentralized Lending and Borrowing
Nền tảng vay & cho vay phi tập trung.
Decentralized Insurance
Đây là hình thức bảo hiểm cho những người dùng trong các ứng dụng DeFi.
Decentralized Exchanges (DEX)
Sàn giao dịch phi tập trung, được phát triển từ 2017. Tới nay, chúng cũng được phân hóa làm nhiều loại khác nhau:
- DEX 2017 – 2018: Kyber (KNC), Loopring (LRC), Bancor (BNT)
- DEX 2020:Serum DEX (SRM), Sushiswap (SUSHI), Uniswap (UNI), 1Inch, Balancer (BAL), Curve (CRV)
Liquidity Mining
Hình thức cho phép người dùng kiếm lợi nhuận bằng cách cung cấp thanh khoản đồng coin cho sàn giao dịch. Đổi lại người tham gia sẽ nhận được phần thưởng (thường) là các đồng governance token. Hình thức này rất phổ biến từ tháng 07/2020 và thường đi kèm với từ khóa Yield Farming.
Decentralized Oracles
Oracle là một hệ thống cung cấp dữ liệu theo thời gian thực cho các blockchain và smart contract. Nhờ Oracle, blockchain và smart contract (on-chain) có thể tương tác với dữ liệu bên ngoài (off-chain).
Decentralized Derivatives
Các sản phẩm phái sinh phi tập trung: Synthetix (SNX), Opium, Opyn, Hegic (HEGIC), UMA.
Synthetic Assets
Các tài sản tổng hợp: Synthetix, Tokenlong, UMA
Một số nhóm DeFi trong 2020
DeFi Ecosystem
Là các dự án cung cấp hệ sinh thái & nhiều giải pháp khác nhau, chứ không chỉ 1 sản phẩm riêng biệt: Hakka Finance (HAKKA), Yearn (YFI), Alpha Finance (ALPHA), Cream Finance (CREAM)
Decentralized Prediction Market
Bao gồm các dự án: Open Predict, Augur (REP), PlotX (PLOT), Decentralized Insurance (bảo hiểm phi tập trung).
Hệ sinh thái DeFi trên mỗi blockchain platform
Nếu quan sát kĩ sẽ thấy mỗi dự án blockchain đều cố gắng xây dựng hệ sinh thái DeFi của riêng họ. Và dựa vào lượng dự án DeFi được xây dựng trên mỗi blockchain, chúng ta sẽ biết được sự lớn mạnh của blockchain đó.
Hiện Ethereum đang là blockchain có nhiều dự án xây dựng trên nhất. Sau đó tới Binance smartchain, Tron,..
Tuy nhiên, Binance Smartchain thời điểm hiện tại đã có thể vượt mặt qua cả Ethereum và còn trong tương lai sắp tới có thể sẽ có thêm nền tảng Solana bước vào cuộc chơi của những vị vua.
DeFi trong năm 2020
Khi nhắc đến DeFi thì các nhà đầu tư đều nhớ đến chỉ số TVL là viết tắt của Total Value Locked tức là tổng lượng tài sản được khóa trong các ứng dụng DeFi. Con số này càng lớn, thì chứng tỏ sức hấp dẫn DeFi đối với người dùng.
Số liệu ngày 21 tháng 11, 2020
Trong vòng 1 năm, TVL tăng trưởng 1,178% (gần x12) lần và hiện tại đạt con số $13.98B. Lượng TVL này chiếm 2.6% tổng Market Cap. Con số này có thể nhỏ so với Market Cap chung. Với tốc độ tăng trưởng gần x12 trong vòng 1 năm, nếu DeFi duy trì được tốc độ này, thì TVL theo mình sẽ không dừng lại ở 2.6%. Đó là tiềm năng mà nhà đầu tư có thể dễ dàng nhìn thấy trương tương lai gần. Tuy nhiên chỉ số TVL không phải là hoàn toàn đúng.
Nhưng trên thực tế các dự án DeFi nổi bật sau: YFI, KNC, HAKKA, ALPHA, Binance DEX, Serum (SRM) mới chỉ phát triển và phục vụ cho cộng đồng trong thị trường crypto. Hiện đang có một số dự án đang mở ra dành cho những cộng đồng bên ngoài và các nhà đầu tư đang rất mong chờ các dự án ấy.
Nguồn: World Bank
Hiện có tới 1.7 tỉ người cho có tài khoản ngân hàng. Và câu hỏi đặt ra là nếu DeFi có thể tận dụng ưu điểm của nó và được đón nhận bởi 1.7 tỉ người kể trên thì sự phát triển của DeFi sẽ to lớn đến mức nào?
Những cái tên trong làng DeFi
Coinbase Ventures – Open Finance
Sàn Coinbase trước đó đã đưa ra danh sách các dự án nằm trong danh mục Open Finance của họ.
Trong đó nhà đầu tư có thể thấy nhiều cái tên quen thuộc như: Compound (COMP), Graph (GRT), Reserve (RSR), UMA, CELO, Dharma, Near Protocol. Chúng đều là các dự án DeFi được Coinbase Ventures đầu tư.
Ngoài ra còn nhiều dự án khác chưa có token hoặc có token nhưng chưa được đưa lên Coinbase. Đây cũng là cơ hội cho các nhà đầu tư cực kỳ mạo hiểm vào các đồng coin và cho pump khi có tin chính thức.
Binance Smart Chain
Trong khi rất nhiều dự án xây dựng trên các nền tảng blockchain phổ biến như Ethereum được ra mắt. Binance lại tập trung phát triển blockchain riêng của họ là Binance Smart Chain (BSC). Sau đó từ tháng 09/2020, chúng ta thấy hàng loạt các dự án DeFi được ra mắt trên blockchain này.
Nếu nói về mức độ thì các dự án trên BSC đang làm rất tốt. Đặc biệt là đợt tăng trưởng trở lại từ đầu tháng 11/2020. Hiện tại có thể nói Binance Smart Chain đang vươn tới vị trí đứng đầu trong hệ sinh thái DeFi.
Các dự án dưới đây đều đang có dự tăng trưởng trở lại đáng kể: Alpha, Pancakeswap (CAKE), Venus (XVS), Burgerswap (BURGER), Spartan Protocol (SPARTA), Bakery (BAKE).
Huobi Finance Chain
Từ cuối 2019, Huobi đã nhắc tới Huobi Finance Chain. Tuy nhiên người ta chỉ quan tâm nhiều khi blockchain này của Huobi được ra mắt bản Public Beta khi kết hợp với Nervos (CKB) – blockchain nền tảng khác.
Solana
Solana là 1 blockchain nền tảng được đưa lên Binance lần đầu từ tháng 04/2020. Tuy mới nhưng tốc độ phát triển và team phát triển của họ rất nhanh & hiệu quả.
Serum (SRM) là 1 trong những DApp đầu tiên được xây dựng trên Solana, đồng thời nó cũng là 1 ứng dụng DeFi. Ngoài ra cũng đang có những dự án khác được xây dựng & integrate vào hệ sinh thái Solana.
Số lượng DApp còn ít, nhưng xét về tốc độ tăng trưởng, năng lực của dự án thì tiềm năng để hệ sinh thái DeFi của Solana trong tương lai còn rất nhiều.
Có thể trong thời gian sắp tới Solana sẽ là một nền tảng cực kỳ mạnh mẽ và có thể vượt qua cả Binance Smart Chain.
Kết luận
DeFi là một xu hướng cực lớn trong thị trường Crypto vì vậy nếu nhà đầu tư nào thật sự đam mê về mảng công nghệ Blockchain hãy tìm hiểu sâu hơn đó là một nơi rất đáng để đầu tư.
Nếu bài viết này mang lại thông tin hữu ích hãy chia sẻ đến mọi người để có thể cùng biết đến.
Thân ái!
>> Xem thêm: Fomo và Fud
>> Xem thêm: Scam lừa đảo trong Crypto
