Khi các bạn bước vào thị trường tài chính trong một khoảng thời gian, có thể là 1 hoặc 2 năm, sẽ đến lúc các bạn tự hỏi làm thế nào để có được tâm an trong đầu tư, làm thể nào để không bị những cơn sóng dập dịu trên thị trường phá hỏng nhịp sinh hoạt của thị trường, thì thông qua bài viết này, hy vọng các bạn sẽ tìm ra đáp án của riêng mình.
Mục lục
Vì sao phải tìm đến tâm an trong đầu tư?
Nếu các bạn đã ở trong thị trường tài chỉnh đủ lâu và vẫn còn ngồi đây để đọc bài viết này, thì các bạn đã hơn được rất nhiều người mới ngoài kia đã bỏ chạy hoàn toàn sau 2 năm tăng trưởng nóng và cũng giảm thần tốc của mọi thị trường: Crypto, chứng khoán, vàng, bạc, bất động sản… Bởi vì các bạn còn chịu học hỏi để đi tìm cái sai, tìm cách khắc phục lỗi lầm, và cái quan trọng nhất là làm sao có được tâm an trong đầu tư.
Mình có một người quen, khi thấy bạn ấy thắng quá dễ dàng trong thị trường chứng khoán và Crypto cuối năm 2021, thì mình đã khuyên hết mình “Hãy hết sức thận trọng, lúc hưng phấn nhất cũng là lúc nguy hiểm nhất”. Nhưng có lẽ bạn ấy đã bỏ ngoài tai lời khuyên đó, rất đơn giản bởi vì các bạn mới thường chưa đủ trải nghiệm để thấy được sự nguy hiểm của thị trường tài chính.
Bạn ấy nói với mình, đối với thị trường Crypto thì nghe theo các KOLs A, B, C trên mạng rồi làm theo có kèo thì ăn 100, 200 USD, có kèo ăn được tận 500 USD. Bạn ấy biết là thị trường Crypto nguy hiểm, nên tiền đa phần để bên thị trường chứng khoán. Thế nhưng khi mình nhìn qua danh mục chứng khoán của bạn ấy thì cũng toàn là những cổ phiếu đã bị FOMO dữ dội, bị làm giá, bị định giá quá cao (EPS thấp, P/E cao).
Khi ấy bạn ấy luôn khoe với mình về những lệnh chốt lời trên Zalo và luôn hỏi thêm mình nên vào coin nào, nên vào cổ phiếu nào, nhờ mình phân tích coin A, B, C để cho bạn ấy đầu tư thêm, vì bạn ấy biết mình có nhiều kinh nghiệm. Nhưng mình vẫn như lời khuyên cũ vẫn khuyên bạn ấy rút bớt vốn ra, hãy hết sức cẩn thận, với cổ phiếu nào mình cảm thấy không ổn thì cũng có khuyên bạn ấy cách nhìn các chỉ số để tránh thất bại.
Đến nay, sau 9 tháng từ những lần nhắn tin hưng phấn đó, mình đưa cho bạn ấy các tài liệu về đầu tư để bạn ấy đọc thì bạn ấy chỉ bảo vỏn vẹn 1 câu “Tui bỏ môn Crypto và chứng khoán rồi. Chán quá. Mất tiền hết trơn rồi”. Mình cũng đã cố gắng động viên tinh thần, chỉ ra những cái sai của bạn ấy, nhưng rất tiếc không giúp bạn ấy trụ lại được với thị trường.
Vậy đấy, rất nhiều người mới đầu tư vào thị trường tài chính rồi từ bỏ sau những thành công và thất bại chóng vánh của thị trường, mà người quen của mình chính là một ví dụ điển hình.
Thật sự trong diễn biến tâm lý của bạn ấy, hoàn toàn không có sự tâm an trong đầu tư. Tất cả cảm xúc của bạn ấy đều như nhảy múa với những con sóng trong thời kỳ uptrend, bạn ấy như bỏ tiền mua vé vào một trò chơi cảm giác mạnh, mà khi trò chơi kết thúc người cũ rời đi, nhường chỗ cho những người mới tiếp theo lên tàu. Chỉ có người bán vé trò chơi là ngày càng giàu thêm, vì trò chơi luôn có người mới mua vé dù ở giai đoạn nào.
Tìm đến tâm an trong đầu tư sẽ giúp bạn cân bằng giữa công việc (việc đầu tư, trading) và cuộc sống. Giúp bạn thoải mái với lựa chọn của mình, tâm lý thoải mái giúp bạn dễ kiếm được lợi nhuận khi đầu tư hơn.
Sử dụng vốn nhàn rỗi, chủ động được để có được tâm an trong đầu tư
Việc này không phải chỉ mình, mà rất nhiều người đã nhắc đến rồi. Bạn không thể nào có tâm an trong đầu tư được nếu bạn đem tiền vay mượn đi đầu tư, nếu bạn đem hết 1, 2 năm tiền sinh hoạt của gia đình ném vào một thương vụ nào đó. Cám giác lúc đó cho dù tiền nó đang lời hay đang lỗ thì bạn cũng như ngồi trên đống lửa.
Nếu đang lời 30, 40% thì không biết có nên chốt lời không, cũng không biết dựa vào mốc gì để chốt lời, vì số tiền đang có được quá lớn, nó diễn ra quá sức chịu đựng của tâm lý của bạn. Còn nếu đang lỗ thì khỏi nhắc đến, bạn sẽ tự dằng vặt, cay cú, thất vọng… với những quyết định ngu xuẩn của mình.
Hãy nhớ tiền kiếm được từ đầu tư là quan trọng, nhưng đừng hy sinh tình cảm, lợi ích của gia đình để đưa tình trạng tài chính của gia đình bạn vào vùng nguy hiểm. Tiền có thể kiếm lại được, chứ niềm tin, tình cảm của gia đình một khi đã mất đi thì khó khôi phục lại như lúc ban đầu.
Hãy luôn là người bình thường trong lúc mọi người đang điên rồ để có được tâm an trong đầu tư
Khi đọc qua quyển “Tâm lý học về tiền”, tác giả Morgan Housel có nhấn mạnh một nhà đầu tư giỏi luôn là một người… bình thường. Họ luôn bình thường kể cả khi cả thị trường đang điên rồ. Tâm lý bình thản sẽ giúp giữ đôi chân bạn ở trên mặt đất, thay vì lao vào thị trường như những con thiêu thân. Một người bình thường sẽ luôn sáng suốt, bình tĩnh suy xét mọi khía cạnh của thị trường, làm theo đúng những kế hoạch đã đề ra từ đầu.
Bạn nhớ, hãy làm theo những kế hoạch bạn đề ra từ ban đầu, trước khi thị trường tăng trưởng mạnh, hay giảm giá mạnh, chứ đừng làm theo những quyết định nhất thời bị chi phối bởi những cảm xúc trong phần tư duy nhanh (đọc quyển “Tư duy nhanh và chậm” để hiểu thêm về hai loại tư duy này. Con người chỉ thật sự có những quyết định sáng suốt khi không bị bất kỳ áp lực nào cả, đặc biệt là các quyết định về tài chính.
Làm người bình thường sẽ giúp bạn vừa có được tâm an trong đầu tư, vừa kiếm được lợi nhuận từ thị trường.
Bạn phải có nguồn tài chính đủ để duy trì sinh hoạt hằng ngày mới có được tâm an trong đầu tư
Để minh họa cho ý này mình chỉ lấy một ví dụ đơn giản:
Anh A có thu nhập 10 triệu / tháng, và một ông giám đốc có thu nhập 100 triệu / tháng cùng mua Ethereum ở mức giá 300 USD / ETH, và đặt mục tiêu sẽ chốt lời khi ETH chạm ngưỡng 10.000 USD. Tuy nhiên, vào giữa năm 2021, do đại dịch Covid, công ty của bạn làm ăn sa sút và buộc phải cắt giảm nhân sự, trong đó có anh A. Còn giám đốc công ty kia vẫn làm ăn tốt, thu nhập còn tăng lên 110 triệu / tháng trong khoảng thời gian trên.
Tháng 7/2021 cũng là thời điểm giá Ethereum tuột dốc không phanh từ vùng đỉnh 4300 USD về chỉ còn 1700 USD. Vậy theo các bạn ai sẽ là người dễ dàng bán lượng ETH đã mua được ở vùng giá đẹp, nhằm trang trải cuộc sống? Chắc chắn là anh A rồi phải không.
Bây giờ hãy nhìn rộng ra thế giới. Các bạn có thấy một nhà đầu tư thành công nào phải chết đói, hay để gia đình sống khốn khó khi đầu tư vào những thương vụ kếch xù không? Những nhà đầu tư thành công có thể đã trải qua một tuổi thơ khốn khó, nhưng sau đó họ tự làm việc để tạo nguồn tiền, sau đó mới đem nguồn tiền này đầu tư vào các sân chơi tài chính để tạo ra lãi kép.
Những người đầu tư tài chính thông thái sẽ không bao giờ tự tay cắt đứt các nguồn thu nhập từ lương của mình nếu các nguồn thu nhập từ đầu tư chưa mang lại cho họ dòng tiền đủ lớn để bù trừ chi phí sinh hoạt hằng ngày. Có như vậy họ mới có được tâm an trong đầu tư..
Bạn hãy tưởng tượng cảnh đã lỡ xin nghỉ việc (hoặc bị sa thải) ở công ty, rồi đầu tư vào một mảng đầu tư nào đó, mà bạn chỉ được cho nó thành công, không được thất bại, thì bạn sẽ gặp áp lực vô cùng, sẽ có những góc nhìn chủ quan để buộc dự án sẽ thành công theo ý bạn nghĩ. Như thế là bạn không chừa chỗ cho mình sai, bạn sẽ như ngồi trên đống lửa nếu dự án thất bại đấy.
>> Đọc thêm: Nếu bạn muốn dành toàn thời gian cho thị trường Crypto
>> Xem thêm: Kiến thức đầu tư Crypto dành cho người mới
